Racot. Tygiel kultur 2023
W roku 2023 mija 225 lat od momentu, kiedy Antoni Barnaba Jabłonowski odsprzedał dobra racockie księciu Willemowi van Oranje Nassau, późniejszemu pierwszemu królowi Niderlandów. Rok 1798 był początkiem „tygla”, który chcemy przypominać. Trzecia już edycja inicjatywy zapoczątkowanej przez dra Emiliana Prałata, będzie w sposób szczególny dedykowana ukazaniu kontaktów polsko-holenderskich na przestrzeni dziejów, ich dziejów w Racocie oraz w szerszym kontekście, na ziemiach polskich. Początków kontaktów polsko-holenderskich należy upatrywać w początkach XVI wieku, kiedy wyznawcy protestantyzmu (zwłaszcza grupa menonitów) schronienie przed wojnami religijnymi znaleźli na Pomorzu. W Wielkopolsce obecni byli od wieku XVII. Jednak mało kto wie o królewskiej historii Wielkopolski i sąsiedztwie, jakie powstało w naszym regionie. Racot i jego okolice stały się miejscem szczególnego spotkania między osadnikami i kolonizatorami sprowadzonymi przez króla Willema a mieszkańcami regionu. Nie zawsze było to sąsiedztwo łatwe. Ale bardzo szybko nastąpiła pokojowa asymilacja, która wzbogaciła tradycję, kulturę i historię tych ziem. W późniejszym czasie, wnuczka pierwszego króla wychodząc za wielkiego księcia von Sachsen-Weimar-Eisenach połączyła niderlandzką rodzinę królewską z jedną z najzamożniejszych rodzin państwa pruskiego. Dobra w Racocie zaś, które księżniczka Zofia otrzymała w preze`ncie ślubnym, stały się miejsce spotkania już nie dwóch, a trzech narodów oraz ich tradycji i dziedzictwa. Poprzez naszą inicjatywę chcemy nie tylko przypomnieć wydarzenia z przeszłości, ale pokazać na ich dzisiejszy wymiar, skutki, na wartość, jaką z sobą niosły i niosą. A więc: dialog międzykulturowy i międzyreligijny, kooperację, wymianę myśli i tradycji, budowanie zróżnicowanego, tolerancyjnego społeczeństwa. Racot, niewielki i oddalony od większych ośrodków miejskich, jest wspaniałym świadectwem tego, że były, są i zapewne będą, miejsca, gdzie te opisane wyżej cele mogły, mogą i będą miały szansę na realizację.
W ramach „Tygla kultur” 2023 planujemy kila elementów, które złożą się na całodzienne wydarzenie, promujące holendersko-polskie kontakty. Racot stanie się pomarańczową enklawą na mapie zielonej Wielkopolski, a to za sprawą nawiązania do barw jednoznacznie kojarzonych z holenderską rodziną królewską.
14:30 kościół pw. św. Stanisława Kostki | nabożeństwo ekumeniczne pod hasłem „Ty, mój Boże i Panie jesteś mą tarczą, na Tobie polegam”, co jest nawiązaniem do fragmentu hymnu Niderlandów.
Kościół w Racocie funkcjonował jako świątynia katolicka, a następnie protestancka. Budynek w sposób oczywisty stał się ważnym punktem sporu między mieszkańcami, a nowymi przybyszami i źródłem napięć, które trwały do początku XX wieku. Z tego też względu kościół jest miejscem, gdzie przy każdej edycji rozpoczynamy nasze obchody. Miejsce sporu zmienia się w miejsce dialogu, wspólnej modlitwy i obecności pamięci historycznej. Dzięki współpracy między lokalną parafią a gminą ewangelicką w Lesznie możliwe jest wspólne celebrowanie modlitwy o pokój, wzajemne zrozumienie i odpowiedzialną pamięć.
W tym roku wszystkie czytania oraz modlitwy będą wygłaszane po polsku, holendersku i niemiecku.
15:15 recital organowy, w trakcie którego zaprezentowane zostaną największe dzieła europejskiej i holenderskiej muzyki
Historyczne wnętrze kościoła w Racocie z dobudowanymi przez władców holenderskich emporami, jest doskonałym miejscem do prezentowania muzycznej spuścizny, która jest wspólnym dziedzictwem Europy. To zarazem sposobność by na wspaniałym instrumencie ufundowanym przez potomków księżniczki Zofii a pochodzącym z warsztatu braci Walter, zabrzmiały wyjątkowe dzieła, a zebrani słuchacze mogli obcować z najwyższej klasy dziełami muzycznymi.
16:00 dziedziniec honorowy przed pałacem w Racocie | część oficjalna, wystąpienia gości, okolicznościowa prelekcja
Główna część uroczystości zaplanowana jest na dziedzińcu honorowym przed pałacem, domem Jabłonowskich, królów Niderlandów i książąt saksońsko-weimarskich. Rozpocznie ją przywitanie gości, krótka prelekcja wprowadzająca w uroczystość. Głos zabiorą również zaproszone osoby, m.in. władze wojewódzkie i samorządowe oraz potomkowie dawnych właścicieli dóbr racockich.
16:30 park przypałacowy | zasadzenie trzech dębów: Antoniego, Willema i Zofii – których imiona upamiętniają przedstawicieli trzech kolejnych rodów władających dobrami racockimi
Ważnym elementem założenia pałacowo-parkowego w Racocie jest zieleń. W czasach niderlandzkich właścicieli doszło do przekształcenia ogrodu i parku. Jak wyglądał po tych działaniach nie wiemy. Znając jednak upodobania dynastii van Oranje-Nassau domyślamy się, że poziom zieleni musiał robić wrażenie, w końcu znajdowaliśmy się w rezydencji królewskiej. Chcąc nawiązać do współtworzenia parku przez Polaków, Holendrów i Niemców planujemy zasadzenie trzech lip – po jednej dla Jabłonowskiego, dla króla Willema i księżnej Zofii. Rezygnując z innych form upamiętnienia, chcemy poprzez te trzy drzewa, wpisać się w unikatowy krajobraz Racotu – zarówno ten przyrodniczy, jak i historyczny. Drzewa zasadzą przedstawiciele wszystkich trzech narodów.
16:50 pałac | okolicznościowy koncert – melodie polskie, holenderskie i niemieckie
Przypomnienie kontaktów polsko-holenderskich to również okazja do radosnego świętowania. Dla uświetnienia wydarzenia zaprosiliśmy dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu i dzięki programowi Ambasador kultury, włosko-polski kwartet smyczkowy z Turyny – Archos Quartet w składzie:
Filip Jeska – I skrzypce
Roberto D’Auria – II skrzypce
Claudio Laureti – altówka
Francesca Fiore – wiolonczela
Kwartet smyczkowy Archos Quartet został założony w listopadzie 2009 roku na uczelni Musikhochschule Lübeck gdzie kształcił się u profesora Heime Müllera członka Artemis Quartet. W roku 2011 kwartet rozpoczął edukację w Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie u członków Vogler Quartett i u profesora Gerharda Schulza (Alban Berg Quartett). Dwa lata pózniej, w roku akademickim 2013/14 młodzi muzycy zostają nagrodzeni stypedium które umożliwia im dalszą edukację w ramach rocznego programu Artists Fellowship na prestiżowej londyńskiej uczelni Guildhall School of Music and Dramma gdzie ich mentorami byli członkowie Belcea Quartet oraz profesorowie Levon Chillingirian i Alasdair Tait. Dalsza droga prowadzi młodych muzyków do lipskiej Hochschule für Musik und Theater “Felix Mendelssohn Bartholdy” gdzie szkolili swoje umiejętności u profesora Franka Reinecke, a także mieli okazję uczyć młodszych studententów tejże uczelni.
Archos Quartet z powodzeniem występował na miedzynarodowych festiwalach takich jak City of London Festival, Lake District Summer Music International Festival, Salzburg Chamber Music Festival, Musica Ferrara, Settecento Musicale Lucca, Virtuoso Belcanto i Oberstdorfer Musiksommer, a także miał zaszczyt goscić na deskach wielu europejskich scen takich jak Barbican Hall i Milton Court w Londynie, Berliner Ensemble czy też Teatro Comunale di Ferrara we Włoszech.
Kwartet jest lauretem nagród na międzynarodowych konkursach Val Tidone International Chamber Music Competition 'Tina Orsi Anguissola Scotti’ oraz Virtuoso & Belcanto (Adolfo Betti Prize) oraz stypendystą wielu organizacji: DAAD, Péter Horváth-Stiftung, Yehudi Menuhin “Live Music Now”, DOMS Stiftung Basel oraz „Neustart Kultur“ niemieckiego Ministerstwa Kultury.
W roku 2020, nakładem renomowanej wytwórni Naxos, ukazała się debiutacka płyta zespołu z muzyką włoskiego kompozytora żydowskiego pochodzenia Leone Sinigaglii. Nagrania kwartetu Archos rozbrzmiewają regularnie w takich rozgłośniach radiowych jak BBC, RAI, ORF, Bayerische Rundfunk, NDR oraz SWR.
Poczas wielu kursów mistrzowskich zespół doskonalił swoje umiejętności pod okiem tak wybitnych artystów jak członkowie Alban Berg Quartett, Belcea Quartett, Cuarteto Casals, Hagen Quartett, Melos Quartett, Vogler Quartett, Voces Intimae, Chilingirian Quartet, Endellion Quartet, Henschel Quartett, Kuss Quartett, Sirius String Quartet, Skampa Quartet, Kwartet Wieniawski, Quatuor Ysaye i profesorów Schmuela Ashkenasi, Eberharda Feltza, Christiane Edinger, Bruna Giuranny, Paula Costese, Wolfganga Redika oraz Eszter Haffner.
23 marca tego roku ukaże się druga płyta zespołu zawierająca pozostałe dzieła kameralne kompozytora Leone Sinigaglia. Planowana jest także premiera płyty z kompozycjami Afreda D’Ambrosio dla wytwórni Tactus oraz kolejny album, tym razem z pogranicza jazzu i muzyki współczesnej, nagrany wspólnie z wybitnym saksofonistą i kompozytorem Danielem Schnyderem.
18:00 pałac | degustacja, oprowadzanie po pałacu i powozowni (konieczna wcześniejsza rezerwacja)
Wieczorową porą zapraszamy na skromny poczęstunek. Jednocześnie zapraszamy do zwiedzenia pałacu i powozowni będącej chlubą Stadniny Koni w Racocie. Oprowadzanie trwać będzie około 45 minut.
Wokół dziedzińca można będzie obejrzeć okolicznościową wystawę posterową prezentującą historię relacjo polsko-holenderskich, zarówno w jej odsłonie z dawnych, jak i obecnych czasów. Dla najmłodszych przewidujemy również warsztaty plastyczne.
Przygotowaliśmy również okolicznościową wystawę poświęconą relacjom polsko-holenderskim.
19:30 powozownia | kino w Racocie! Pokaz wybranego holenderskiego filmu
Zakończeniem uroczystości będzie seans filmowy. Planujemy wyświetlenie w powozowni holenderskiego filmu „Dzień, w którym mój ojciec stał się z krzakiem” w reżyserii Nicole van Kilsdonk. Toda (Celeste Holsheimer) mieszka z tatą (Teun Kuilboer) i babcią (Anneke Blok) w mieszkaniu nad piekarnią. Jest szczęśliwą i rezolutną dziewczynką, której największą radością jest pomaganie ojcu w pieczeniu ciastek i wymyślanie dla nich nowych, szalonych nazw. Pewnego dnia ta idylla zostaje jednak przerwana. W kraju wybucha konflikt zbrojny i tata Tody musi wyruszyć na wojnę. Kiedy w mieście robi się niespokojnie, babcia postanawia wysłać wnuczkę do mieszkającej za granicą matki (Noortje Herlaar).
