KULTURY SŁOWIAŃSKIE W PERSPEKTYWIE GLOBALIZACJI

KULTURY SŁOWIAŃSKIE W PERSPEKTYWIE GLOBALIZACJI

Rok akademicki 2022/2023, semestr zimowy, 30 godzin, konwersatorium, rok II studiów magisterskich

TERMIN: środa 17:00-18:30, sala 014 Kuraszkiewicza

DYŻUR: wtorek 16:30-17:00, sala przy bibliotece

WARUNKI ZALICZENIA:

    • – obecność i aktywny udział zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze);
    • – krótkie wystąpienie na wskazany przez prowadzącego temat;
    • – pozytywna ocena z pisemnego egzaminu w formie testu zamkniętego;
    • – nadliczbowe nieobecności należy rozliczyć minimum na tydzień przed terminem kolokwium;
  • – niestawienie się na kolokwium bez powiadomienia o tym prowadzącego minimum 5 godzin przed jego terminem skutkuje wpisaniem oceny niedostatecznej per absentiam oraz koniecznością przystąpienia do zaliczenia poprawkowego w terminie jednego tygodnia od daty pierwszego terminu

Tematy prezentacji:

Główne etapy kształtowania tożsamości mieszkańców Kosowa.

Problem autodefiniowania narodu macedońskiego.

Słowiańskie archetypy globalizacji.

XIX-wieczne konflikty słowiańskie na tle etnicznym. Rekonesans.

Diaspora bułgarska w Europie.

Problem zachowania tożsamości na przykładzie Słowenii [w oparciu o stereotypy].

Wystąpienie ma mieć formę krótkiej, 15-20 minutowej prezentacji.

TEMATY:

  • Globalizacja – wprowadzenie

Globalizacja – wprowadzenie

Globalizacja na obszarze Bałkanów zachodnich

Globalizacja na Bałkanach

  • Migracje wśród Słowian w ujęciu historycznym. Przyczyny, przebieg, skutki. 

Perspektywy migracji w Jugosławii

Migracja Macedończyków

Migracje bałkańskie w ujęciu historycznym

Polityka Chorwacji wobec mniejszości narodowych

  • Kosmopolityzm a zachowanie tożsamości. 

Kwame Anthony Appiah, Kosmopolityzm: etyka w świecie obcych, Warszawa 2008.

Ulrich Beck, Europa kosmopolityczna […], Warszawa 2009.

Hrvatski identitet

Hrvatski identitet u BiH

  • Ksenofobia, migrantofobia, szowinizm. 

Bunty bałkańskie

Islamofobia

Mirosław Dymarski, Konflikty na Bałkanach w okresie kształtowania się państw narodowych w XIX i na początku XX wieku

  • Idea międzymorza a federacja ABC – o sojuszu Słowian nadbałtyckich, nadadriatyckich i nadczarnomorskich. Polityczny mit czy realna szansa na federację Słowian?

Szczepański T. Międzymorze. Polityka środkowoeuropejska KPN, Warszawa 1993

Trójmorze

  • Sekularyzacja bastionów ortodoksji, radykalizacja umiarkowanych „wierzących nie praktykujących” i kościół Jedi. 

Religiozna Evropa

Nieudana sekularyzacja Bośni

  • Naród czy diaspora? O zacieraniu i utrwalaniu granic etnicznych. 

Giergiel Sabina, Powojenna diaspora. Kilka uwag o obrazie serbskiej i chorwackiej emigracji w najnowszej literaturze, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa”, 2011, nr 38, s. 79-90.

Wymyślenie chorwackiej diaspory

  • Nacjonalizmy o różnych twarzach i demony przeszłości. Problem rozliczenia czarnych kart historii. 

Nacjonalizm bałkański

My już jesteśmy zjedzeni…rola i znaczenie prawosławia w konflikcie w Dolinie Preszewa

  • Unia Europejska, NATO, Grupa Wyszehradzka, Ruch Państw Niezaangażowanych, Jugosławia – w poszukiwaniu uniwersalnego sojuszu. 

Grupa Wyszehradzka

UE

Między Unią Europejską a Kosowem

  • Płynne tożsamości, przenikanie tradycji, utrata autoidentyfikacji. Symbole narodowe w kontekście globalnym. 
  • Tożsamość zastępcza i meta tożsamość – język, obraz i przekaz medialny. 
  • Rekonesans historyczny quasi-globalizacyjnych nurtów ideologiczno-polityczno-kulturowych wśród Słowian. 
  • Slavenska uzajamnost – dawniej i dziś. 
  • Finanse, gospodarka i kultura wśród Słowian na tle procesów globalizacji. 
  • Zaliczenie.

PODSTAWOWA LITERATURA:

    • Anderson B.: Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków 1997.
    • Bobrownicka M.: Narkotyk mitu. Szkice o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych, Kraków 1995.
    • Burszta W. J.: Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań 1998.
    • Čolović I.: Bałkany ? terror kultury, Wołowiec 2007.
    • Dąbrowska-Partyka M.:, Świadectwa i mistyfikacje, Kraków 2003.
    • Dąbrowski M.: Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Izabelin 2001.
    • Gellner E.:, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991.
    • Gil D:, Prawosławie, historia, naród: miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005
    • Huntington S. P.: Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2004.
    • Hasting D., Wilson T. M.: Granice tożsamości, narodu, państwa, Kraków 2007.
    • Kaplan R.: Bałkańskie upiory. Podróż przez historię, Wołowiec 2010.
    • Jelavich B.: Historia Bałkanów, t. 1: wiek XVIII i XIX; t. 2: wiek XX, Kraków 2005.
    • Mole W.: Sztuka Słowian Południowych, Kraków 1962.
    • Podhorodecki L.: Jugosławia: dzieje narodów, państw i rozpad federacji, Warszawa 2000.
    • Rapacka J.: Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosłowiańskiej, Warszawa 1995.
    • Rapacka J.: Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa 1997.
    • Todorova M., Bałkany wyobrażone, Wołowiec 2008.
    • Susret ili sukob civilizacija na Balkanu, red. S. Terzić, Beograd 1998.
    • W poszukiwaniu nowego kanonu. Reinterpretacje tradycji kulturalnej w krajach postjugosłowiańskich po 1995 roku, red. M. Dąbrowska-Partyka, Kraków 2005.
    • Wspólcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów, red. M. Bobrownicka, Kraków 1997.
    • Kategoria narodu w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, A. Makowiecki, Warszawa 1993.
    • Idea narodu i państwa w kulturze narodów słowiańskich, red. T. Chrobak, Z. Stachowski, Warszawa 1997.
    • Idee wspólnotowe Słowiańszczyzny, red. A. Mikołajczak i in., Poznań 2004.
    • Narody słowiańskie wobec globalizacji, red. A. Zachariasz, Rzeszów 2003.
    • Narodowy i ponadnarodowy model kultury. Europa i Półwysep Bałkański, red. B. Zieliński, Poznań 2002.
    • Przemiany w świadomości i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku, red. J. Kornhauser, Kraków 1999.
    • Susret ili sukob civilizacija na Balkanu, red. S. Terzić, Beograd 1998.
    • Wspólcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów, red. Bobrownicka M., Kraków 1997.
  • Życie religijne i duchowość współczesnych Słowian, red. L. Suchanek, Kraków 2002.