PROMOCJA KSIĄŻKI „MIEJSCA I SZTUKA CHORYŃ”

PROMOCJA KSIĄŻKI „MIEJSCA I SZTUKA CHORYŃ”

7 września ukaże się piąty tom z serii Miejsca i Sztuka. Tym razem poświęcony Choryni i rodzinie Taczanowskich. Już dzisiaj zapraszamy na to spotkanie. Poniżej zamieszczamy plan promocji.

16:00 | dziedziniec przed dworem w Choryni | część oficjalna | powitanie gości | przemówienia | okolicznościowy wykład

17:15 | dziedziniec | pokaz grupy rekonstrukcyjnej (scena z powstania styczniowego) oraz występ Chóru Arion w repertuarze patriotycznym i z premierowym wykonaniem pieśni Taczanowski dobry był

18:00 | koncert w wykonaniu młodych talentów Państwowej Szkoły Muzycznej I st. im. ks. dra Józefa Surzyńskiego w Kościanie – Zofii Miler (wiolonczela), Niny Schwarz (skrzypce), Zuzanny Spławskiej (flet), Alicji Kowalskiej (flet), Filipa Kaucha (fortepian), Adriana Szczepaniaka (fortepian), Borysa Karmelskiego (trąbka) oraz Igora Schwarza (gitara) z akompaniamentem mgr Katarzyny Wojtkowiak | pokaz grupy rekonstrukcyjnej (scena z powstania wielkopolskiego) | złożenie kwiatów przy grobowcu Taczanowskich

19:30 | dziedziniec | bankiet kawowo-staropolski

W trakcie promocji zaprezentowane zostaną dwie okolicznościowe wystawy „Taczanowscy i Choryń” przygotowana przez dra Emiliana Prałat, prezentująca dzieje rodu i miejscowości w oparciu o niepublikowane źródła oraz „Drogi niepodległości” opracowana przez Archiwum Państwowe w Lesznie.


Dla najmłodszych, między 16:00 a 18:00 kącik i warsztaty plastyczne prowadzone przez p. Annę Miler. Zapraszamy wszystkich najmłodszych.


W rolę żołnierzy Wojsk Wielkopolskich wcielą się rekonstruktorzy z „Kościańskiej rezerwy Skautowej”.


  1. Johannes Donjon – Pan Pastorale – wyk. Zuzanna Spławska z kl. fletu mgr Agnieszki Panas; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  2. Feliks Nowowiejski – Valse lente – wyk. Filip Kauch z kl. fortepianu mgr Mariana Michałowicza;
  3. Jan Sebastian Bach – Bouree G-dur – wyk. Igor Schwarz z kl. gitary mgr Krzysztofa Mieszły;
  4. Antonin Dvorak – Humoresque – wyk. Zofia Miler z kl. wiolonczeli mgr Katarzyny Granos ; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  5. Robert Valentine – Sonata XII cz. III i IV. – wyk. Alicja Kowalska z kl. fletu mgr Agnieszki Panas; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  6. Carl Czerny – Etiuda a – moll op. 409 nr 4 – wyk. Adrian Szczepaniak z kl. fortepianu mgr Stanisława Dychy;
  7. Balys Dwarionas – Walc – wyk. Nina Schwarz z kl. skrzypiec mgr Bogusława Wąsowskiego; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  8. Fryderyk Chopin – Polonez As-dur op. posthume (młodzieńczy) – wyk. Filip Kauch z kl. fortepianu mgr Mariana Michałowicza;
  9. Luigi Legnani – Kaprys e-moll – wyk. Igor Schwarz z kl. gitary mgr Krzysztofa Mieszły;
  10. Małgorzata Ryk – Affabile – wyk. Maria Ospałek z kl. fletu mgr Agnieszki Panas; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  11. Bernhard Romberg – Sonata – wyk. Zofia Miler z kl. wiolonczeli mgr Katarzyny Granos; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak;
  12. Scott Joplin – Ragtime – wyk. Adrian Szczepaniak z kl. fortepianu mgr Stanisława Dychy;
  13. Robert Clèrisse – Andante et Allegro – wyk. Borys Karmelski z kl. trąbki mgr Bartosza Ratajczyka; akompaniament: mgr Katarzyna Wojtkowiak

Wszystkim uczniom akompaniuje p. Katarzyna Wojtkowiak.


Punkt Obsługi Czytelnika czynny będzie od godziny 15:00 do 21:30. Usytuowany będzie na rozwidleniu dróg prowadzących ku dworowi. W tym samym miejscu znajdować się będzie punkt podstawowej, przedmedycznej pomocy z wykwalifikowanym ratownikiem.


Miejsca parkingowe rozmieszczone będą na terenach zielonych przed wjazdem do parku dworskiego w Choryni. W dniu promocji  nie będzie możliwości wjazdu na teren DANKO. Proszę pozostawić pojazdy w wyznaczonych i oznakowanych miejscach.


W pałacu w pobliskim Racocie zarezerwowano 10 miejsc noclegowych. Kto z Państwa chciałby z nich skorzystać, proszę aby to uczynił do dnia 10 sierpnia, tak by ewentualnie nie blokować miejsc. Po promocji zapraszam na 4 edycję pieszej Kopaszewskiej Drogi Krzyżowej.

 

 

 


Choryń to piąta w ciągu kilku lat książka z serii Miejsca i Sztuka (Kopaszewo 2015, Rąbiń 2016, Racot 2016, Turew 2017). Serii, która bardzo szybko zyskała wielkie uznanie w oczach historyków sztuki i konserwatorów, a także popularność wśród regionalistów. Jest drugim tomem nie poświęconym miejscowościom ściśle związanym z historią i działalnością rodziny Chłapowskich, a więc kontynuacją rozszerzenia serii na inne miejscowości. Jest też drugim dotyczącym miejscowości na początku XX w. będących własnością dynastii sasko-weimarskiej. Z tego powodu w pewnym sensie tworzy całość z tomem Racot.

Autor, dr Emilian Prałat, slawista, historyk sztuki, społeczny opiekun zabytków powiatu kościańskiego, odznaczony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego srebrną odznaką za opiekę nad zabytkami, skarbnik Leszczyńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członek Zarządu Stowarzyszenia Oświatowego im. Dezyderego Chłapowskiego, badacz odznaczający się pracowitością i dociekliwością, wyróżniony nagrodą rektora UAM, w grudniu 2017 r. wyróżniony prestiżową nagrodą urzędu Generalnego Konserwatora Zabytków Rzeczypospolitej Polskiej i Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków w kategorii prac naukowych i studyjnych. Ponieważ odbywa wiele spotkań, podczas których popularyzuje wiedzę o historii i kulturze regionu, jest człowiekiem-instytucją kulturalną powiatu kościańskiego.

Gdy weźmiemy pod uwagę, że w 2016 r. opublikował obszerną pracę pt. Ród historii – historia rodu. Archiwum kopaszewskie Chłapowskich, jest współautorem Materiałów archiwalnych do dziejów Kościana, gotowa jest książka poświęcona sztuce i architekturze Kościana, a na ukończeniu jest dwujęzyczna, polsko-włoska biografia malarza religijnego Leopolda Nowotnego (1818–1870), działającego w Rzymie, związanego ze zmartwychwstańcami, oparta w dużym stopniu na materiałach archiwalnych odszukanych w Rzymie, podziw dla pracowitości i aktywności Autora rośnie.

Tak jak w przypadku poprzednich tomów serii Miejsca i Sztuka, tom poświęcony Choryni ma te same cechy pozytywne, a więc: oparty jest na bardzo szerokiej podstawie źródłowej (w tym na archiwaliach rodowych przechowywanych w archiwach państwowych i kościelnych, a więc szerzej nieznanych, i w niebadanych dotychczas zbiorach prywatnych), na wykorzystaniu bogatej literatury; zastosowany w nim został pełny aparat naukowy, pozycja zawiera krytyczną edycję dokumentów oraz wszystkie elementy niezbędne, by uznać ją za liczącą się pozycję (wykazy, bibliografię, tabele, tablice genealogiczne, indeksy).

Autor opisał szczegółowo najstarsze dzieje Choryni, dzieje rodzin właścicieli Choryni w XVIII–XX w. (Drwęscy, Taczanowscy), ze szczególnym uwzględnieniem głośnej w swoim czasie tzw. sprawy Choryni (1910–1912), która wywołała wielkie oburzenie w społeczeństwie Wielkopolski, wreszcie nietypowe dzieje miejscowości po 1918 roku i udział mieszkańców w walce o niepodległość. Ważny jest obszerny i szczegółowy rozdział poświęcony firmie DANKO, której główna siedziba znajduje się w Choryni.

Jeśli chodzi o zagadnienia dotyczące ściśle obiektów zabytkowych, są one opisane i analizowane szczegółowo z równoczesnym sformułowaniem licznych postulatów konserwatorskich i renowacyjnych. Szata ilustracyjna tej części, jak całej książki, jest bogata i różnorodna, są wykorzystane prywatne materiały ilustracyjne. W tej części opracowania analiza jest pełna terminów z dziedziny historii sztuki objaśnionych w słowniczku terminologicznym. Autor zademonstrował w niej bowiem umiejętności cechujące historyka sztuki. Bardzo cenne jest szczegółowe potraktowanie niemal niezbadanych dotąd dziejów kościoła i parafii w Choryni oraz rozdział pt. Mickiewicz w Choryni. Nie ulega wątpliwości, że Choryń jest pełnowartościową kontynuacją wysoce docenianej autorskiej serii i zostanie niewątpliwie bardzo dobrze przyjęta przez historyków sztuki, historyków, regionalistów, miłośników Ziemi Kościańskiej i bogactwa kulturowego Wielkopolski, przyczyni się do wzrostu dumy i patriotyzmu lokalnego mieszkańców Choryni. Ma bowiem wielkie walory poznawcze i popularyzacyjne.

prof. IH PAN dr hab. Krzysztof Chłapowski


Choryń Taczanowskich stanowi interesujący przykład architektury o formach klasycystycznych wykorzystującej kostium rodzimy, sięgający tradycjami polskiego dworu szlacheckiego. Na tle budownictwa Wielkopolski, której architekturę badam od kilku dziesięcioleci, Choryń jawi się jako założenie skromne zarówno pod względem wielkości, jak i walorów artystycznych. Dwór odbudowany w ostatnim półwieczu, jakkolwiek zachowujący formę pierwotnej budowli, jest jednak obiektem nowym. Wartym uwagi jest natomiast oficyna, „nowy dwór”, o wiele bardziej okazała i wyłamująca się stylistyce założenia choryńskiego. Wspomniane skromne rozmiary założenia zyskały wyjątkową sławę dzięki związkom z ważnymi dla kultury polskiej postaciami – generałem Edmundem Taczanowskim czy Adamem Mickiewiczem.

            Nie największa miejscowość, jaką jest Choryń, doczekała się opracowania bardzo wnikliwego. Omówienie dziejów wsi, związanych z nią rodów, oparto na bogatym materiale źródłowym, który pozwolił przedstawić – z drobiazgową dokładnością – losy miejscowości od epoki brązu po czasy współczesne. Dokładniej zaprezentowano historię rodu Drwęskich i Taczanowskich. Podkreślić należy determinację włożoną w dotarcie do archiwów prywatnych Taczanowskich i pamiątek rodzinnych, które pozwoliły rzucić światło na dzieje tego rodu. Za istotny i niezwykle wartościowy fragment pracy uważam rozdział odnoszący się do Władysława Taczanowskiego i sprzedaży przez niego dóbr choryńskich księciu saksońsko-weimarskiemu i stojącej za nim Komisji Kolonizacyjnej. Wątek ten ilustruje do dzisiaj nie w pełni omówiony problem przejmowania polskich majątków, nasilony w początkach XX wieku. Wykorzystanie przez Autora nieopracowanej dotychczas dokumentacji Komisji poczytać należy za szczególny atut. Wyeksponowano przy tej okazji problem odkrywek węgla brunatnego, temat aktualny również dzisiaj, który – w perspektywie doświadczeń sprzed ponad stu lat – winien być memento dla współczesnych planów względem eksploatacji wielkopolskich złóż.

Ze szczególną satysfakcją czytałem rozdziały poświęcone założeniu dworsko-parkowemu oraz kaplicy. Obiekty te nie doczekały się dotychczas pogłębionych analiz, w związku z czym z tym większym uznaniem należy spojrzeć na wysiłek Autora włożony w rekonstrukcję poszczególnych faz budowy i przemian kolejnych obiektów. O profesjonalizmie świadczy fakt, iż poza wykorzystaniem wielości źródeł archiwalnych – prywatnych, państwowych i kościelnych – dr Prałat zilustrował je bogatym materiałem ikonograficznym, obejmującym nie tylko fotografie poszczególnych elementów dziedzictwa kulturowego Choryni, ale również szczegółowe plany i rzuty czy rekonstrukcje założeń parkowych. Mają one podwójną wartość: naukową i ilustracyjną. Pietyzm wobec świadectw przeszłości znajduje swe odzwierciedlenie w zabiegach obecnego użytkownika i właściciela dóbr choryńskich – spółki DANKO, która – poza dbaniem o materialny stan obiektów zabytkowych – dokłada starań, by Choryń była ośrodkiem nowoczesnego rolnictwa, ale także miejscem ważnym na szlakach turystycznych, promującym walory krajoznawcze, historyczne i kulturowe okolicy. Odzwierciedla to ostatni rozdział książki. Bogactwo dodatkowych informacji przemycanych w przypisach i odsyłaczach, tłumaczenia źródeł łacińskich, niemieckich, francuskich, a nawet tureckich, szczegółowe wykazy, indeksy, bibliografia składają się na publikację opartą na solidnym warsztacie badawczym.

            Piąty tom serii Miejsca i Sztuka stanowi udaną kontynuację wcześniejszych pozycji. Rzetelność faktograficzna, atrakcyjność szaty graficznej, a przy tym lekkość pióra powodują, że jest to pozycja adresowana zarówno do profesjonalistów, jak i osób mniej zorientowanych w prezentowanej tematyce. Ważnym aspektem książki jest również przybliżenie dziejów rodziny Taczanowskich, szczególnie cenne z racji okoliczności historycznych bieżącego roku, w którym książka się ukazuje, a który jest rokiem obchodów stulecia wybuchu powstania wielkopolskiego i odzyskania niepodległości. Zamieszczenie w pracy biogramów powstańców wywodzących się z Choryni, dodatkowo wpisuje się w promowanie pamięci historycznej, jej kultywowanie oraz postrzeganie jako elementu tożsamości lokalnej.

            Wielość instytucji i osób prywatnych, o których wspomina Autor we wstępie, świadczy o jeszcze jednym. Wysiłek, jaki Emilian Prałat wkłada w pozyskanie materiałów, dotarcie do potomków niegdysiejszych właścicieli majątków, odkrycie lub przypomnienie nieznanych faktów i materiałów, przekładają się na otwartość ich depozytariuszy oraz uznanie dla całej serii. Moje kilkudziesięcioletnie badania nad dziejami wielkopolskich dworów i pałaców od połowy XVIII wieku utwierdzają mnie w przekonaniu, że inicjatywa, jaką jest seria Miejsca i Sztuka, w pełni odpowiada szeroko rozumianemu, społecznemu zapotrzebowaniu na pozycje dokumentujące materialną i niematerialną spuściznę nie tylko regionu Ziemi Kościańskiej, ale całej Wielkopolski.

prof. UAM dr hab. Jan Skuratowicz