TRADYCJE KULTUROWE KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ I POŁUDNIOWEJ

TRADYCJE KULTUROWE KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ I POŁUDNIOWEJ

Rok akademicki 2022/2023, semestr zimowy, 30 godzin, konwersatorium, rok II studiów magisterskich

TERMIN: wtorek, godzina 18:45-20:15, sala 014 Kuraszkiewicza

DYŻUR: wtorek, godzina 16:30-17:00, sala przy bibliotece

WARUNKI ZALICZENIA:

    • – obecność i aktywny udział zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze);
    • – obowiązkowe, ustne zaliczenie książki Słowianie – idea i rzeczywistość. Zbiór studiów;
    • – pozytywna ocena z pisemnego egzaminu w formie testu zamkniętego
    • – nadliczbowe nieobecności należy rozliczyć minimum na tydzień przed terminem kolokwium;
  • – niestawienie się na kolokwium bez powiadomienia o tym prowadzącego minimum 5 godzin przed jego terminem skutkuje wpisaniem oceny niedostatecznej per absentiam oraz koniecznością przystąpienia do zaliczenia poprawkowego w terminie jednego tygodnia od daty pierwszego terminu

TEMATY PREZENTACJI:

Frankofilizm wśród Słowian Południowych.

Bunty ludowe w Europie Środkowej i Południowej – problem zaangażowanie lub jego braku w wielkich zrywach narodowych.

Współczesna rola narodowych akademii nauk.

Dynastia sasko-koburska w Bułgarii – niechciana konieczność.

Zrinscy i Frankopanowie jako wzorzec chorwackiego bohatera.

Rola szlachty w okresie 1200-1700 w wybranych krajach Europy Środkowej i w Słowiańszczyźnie Południowej.

Pogranicza Europy Środkowej i Słowiańszczyzny Południowej – wybrane przykłady.

Słowiańskie dziedzictwo imperium Habsburgów.

Słynne europejskie królobójstwa – od mitu do politycznej manifestacji.

Rewolucjoniści i dysydenci – od Eligiusza Niewiadomskiego do ruchu „crna ruka” i zabójstwa Obrenoviciów.

Środkowoeuropejskie i południowosłowiańskie mity i utopie.


LISTA TEMATÓW:


1. Absolutyzm Habsburgów

Misja cywilizacyjna Austro-Węgier na Bałkanach

Panowanie Habsburgów w Europie

Dziedzictwo Habsburgów i Turcji osmańskiej

2. „Filizmy” – odrzucenie tradycji rodzimej, czy dążenie do internacjonalizacji własnej tradycji kulturowe?

Proszę o wskazanie kulturowych (literackich, artystycznych) z różnych krajów wpływających na cywilizacyjny obszar Europy Środkowej i Południowej. W przypadku Bałkanów proszę o szczególne zwrócenie uwagi na fascynację cywilizacją italską, francuską i arabską.

Pluralizm kulturowy

Historia kulturowa Serbii

 

3. Koncepcje mesjanistyczno-martyrologiczne.

Michelet, Mickiewicz i mesjanizm romantyczny

Filozofia a mesjanizm

Moska kao treći Rim

Mesjanizm i słowianofilstwo

4. Koryfeuszowie narodów i archetyp sotera-wieszcza.

Herder

Ljudevit Gaj

Mickiewicz

5. Ku nowoczesnej nauce – narodowe akademie nauk i sztuk pięknych. Ludomania.

HAZU, JAZU, SANiU, AV čR, PAN, PAU, РАН – proszę znaleźć informacje o historii i znaczeniu wspomnianych instytucji

6. Bogowie narodowych kanonów. Pansłowiańskie archetypy.

Archetypy rosyjskie

Archetyp serbski

Chaszczewicz-Rydel M., Obrazy Bałkanów: mity, stereotypy, nowa imagologia, Wrocław 2013.

7. Dynastia czy dynastie – o monarchii, monarchizmie i tęsknotach ku tempore felix.

8. Słowiańska wzajemność. Panslawizm.

Europa a świat słowiański – ujęcie panslawistyczne

Oblicza panslawizmu

Slavenska uzajamnost

9. Unitaryzm i federalizm – od Rzeczpospolitej Obojga Narodów do Jugosławii.

podstawowe pojęcia – federalizm, Jugosławia UNHCR, sukcesorzy Jugosławii, potężne opracowanie dot. Jugosławii z persp. historycznej

10. Szlachta i arystokracja versus lud.

11. Od Edenu do Pól Elizejskich i Parnasu – w poszukiwaniu mitycznych korzeni.

Jovan Dučić, Aleks Šantić, Milan Rakić – wybrane antologie, twórczość rodoljubna, znaczenie, wykorzystanie w polityce historycznej, definicja trzech wspomnianych kategorii

12. Tożsamość limesowa i płynność autoidentyfikacje. Etnonacjonalizm.

geneza nacjonalizmu

Wielokulturowe Sarajewo

Państwo narodowe a ponowoczesność

Symbole miejsca

Narracje tożsamościowe

13.  Komunizm – socjalizm – jugosocializamPorządek zimnowojenny.

14. Multikulturowość w wersji zachodnio– i południowosłowiańskiej. Tradycje w diasporze.

15. EGZAMIN 


PODSTAWOWA LITERATURA:

Bobrownicka M., Narkotyk mitu: szkic o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych,  Kraków 1995.

Bogdanović D., Doba borbi za očuvanje i obnovu države, Beograd 2000.

Božić N., Nacija i nacijonalizam, Beograd 1996.

Cetnarowicz A., Odrodzenie narodowe w Dalmacji: od „slavenstva” do nowoczesnej chorwackiej i serbskiej idei narodowej, Kraków 2001.

Cetnarowicz A., Pod berłem Habsburgów: zagadnienia narodowościowe, Kraków 2015.

Chaszczewicz-Rydel M., Obrazy Bałkanów: mity, stereotypy, nowa imagologia, Wrocław 2013.

Ciesielski T., Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyzwań: XVI-XVIII wiek, Warszawa 2008.

Dąbrowska-Partyka M., Kultury słowiańskie: między postkomunizmem a postmodernizmem, Kraków 2009.

Dimitrov D., Bulgarian civilizers of the slavs, Sofia 1993.

Dupkala R., Mesjanizm polityczny, Katowice 2005.

Gałązka W., Naród i kultura: antologia esejów i artykułów o narodzie i kulturze bułgarskiej, Kraków 1985.

Gibas-Krzak D., Południowosłowiańska mozaika: geograficzno-polityczna krajów postjugosłowiańskich, Szczecin 2010.

Handke K., Słowianie, Słowiańszczyzna – pojęcia i rzeczywistość dawniej i dziś, Warszawa 2002.

Horvat J., Kultura Hrvata kroz 1000 godina, Zagreb 2006.

Jasienica P., Rzeczpospolita obojga narodów, t. 1 Srebrny wiek, Warszawa 2007.

Jasienica P., Rzeczpospolita obojga narodów, t. 2Calamitas regnum, Warszawa 2007.

Jasienica P., Rzeczpospolita obojga narodów, t. 3 Dzieje agonii, Warszawa 2007.

Judah T., The Serbs: history, myth and the destruction of Yugoslavia, Yale 1997.

Kisielewski T., Europa Środkowa – zakres pojęcia, Lublin 1992.

Kurnatowska Z., Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, Wrocław 1996.

Łazuga W., Monarchia habsburska – między idealizacją a alienacją, Poznań 2010.

Mužić I., Podrijetlo Hrvata, Zagreb 1989.

Pankalla A., Mitoterapia: historia, teoria i praktyka, Jastrzębie Zdrój 2010.

Pavličević D., Hisoria Chorwacji, Poznań 2004.

Rapacka J., Godzina Herdera: o Serbach, Chorwatach i idei postjugosłowiańskiej, Warszawa 1995.

Rudaś-Grodzka  M., Sfinks słowiański  i mumia polska, Warszawa 2003.

Samardić R., Srbi pod tudinskom vlašću, t. 1 i 2, Beograd 2000.

Sepkowski A., Utopie polskiego romantyzmu: światopogląd a działanie, Piotrków Trybunalski 1997.

Simoniti P.¸ Humanizem na Slovenskem in slovenski humanisti do srede XVI. stolećja, Ljubljana 1979.

Taubes J., Apokalipsa i polityka, Warszawa 2013.

Tošić V., The Serbs, Malden 2004.

Walkiewicz W., Bałkany słowiańskie: aspiracje, uwikłania, sprzeczności, Warszawa 2015.

Walkiewicz W., Jugosławia: byt wspólny i rozpad, Warszawa 2000.

Zimna E., Czeskie sny, Wrocław 2014.